"Bioscopic Books". Artist's books as seen through the cinema eye

Het onderzoeksproject Bioscopic Books. Artist’s books as seen through the cinema eye stelt scherp op kunstenaarsboeken van filmmakers.
Filmmakers als Jean-Luc Godard, Werner Herzog en Patricio Guzman maken hun films met een pen in de hand. Hun zogenaamde essayfilms of cine-essays halen de banden tussen cinema en literatuur aan, maar blijven binnen de grenzen van het filmmedium. Al sinds het ontstaan van cinema zijn er echter ook cineasten
die in de ban zijn van het boek als object en naast hun films effectief boeken maken, al dan niet volgens de regels van hun filmkunst. De boeken van Chris Marker, Michael Snow en Peter Greenaway zijn meer dan voorstudies of nagedachten bij hun filmpraktijk, maar presenteren zich als kunstenaarsboeken, en dus als autonome, artistieke creaties.
Het kunstenaarsboek daagt een cineast of audiovisuele kunstenaar uit om zijn vertrouwde filmtaal op te geven en tegelijk zijn persoonlijke signatuur radicaal door te drukken in boekvorm. Het is verre van een eenvoudige vertaalslag, die vragen oproept over mediumspecificiteit, dialectiek en auteurschap. En toch is er veel wat film en kunstenaarsboek verbindt, van in den beginne. De beide ontstonden en maakten furore in het Parijse fin-de-siècle. De beide zijn sequentieel opgebouwd, suggereren daardoor onvermijdelijk een narratief, en ontwikkelden dan ook strategieën om tijd, tijdsduur en tijdsverloop te controleren. De beide hebben witte
vlakken te vullen, waarbij nu eens gemikt wordt op illusie en immersie, dan weer op vervreemding en afstand.
Wie denkt dat kunstenaarsboeken tot het stoffige verleden behoren en films tot de stralende toekomst heeft de afgelopen kwarteeuw niet goed opgelet. Waar cinema al geregeld dood verklaard is of op zijn minst veroordeeld tot het post-cinema tijdperk, is het kunstenaarsboek uitgegroeid tot een volwaardige, artistieke
discipline. Dat blijkt uit de academische aandacht voor het onderwerp, de aanleg en ontsluiting van archieven, het aantal uitgeverijen die erop inzetten, ontluikende tentoonstellingsinitiatieven, en vooral de vele kunstenaars die zich erop toeleggen. Filmmakers en audiovisuele kunstenaars blijven hierin niet achter. In eigen land waagden onder meer Jos de Gruyter & Harald Thys, Johan Grimonprez, Ana Torfs en Sophie Nys zich al aan een kunstenaarsboek.
Het onderzoeksproject Bioscopic Books. Artist’s books as seen through the cinema eye wil dan ook niet alleen scherp stellen op kunstenaarsboeken van filmmakers, maar ook een breed scala aan activiteiten
ontwikkelen die de bijzondere vertaalslag van film naar boek (en terug) zichtbaar maken, gaande van lezingen, publicaties en een tentoonstelling tot de effectieve realisatie van kunstenaarsboeken door hedendaagse filmmakers.

Onderzoekers:

• Dr. Isolde Vanhee (projectleider, KU Leuven/LUCA)
• Tine Guns (PhD KU Leuven/LUCA)
• Inge Ketelers (LUCA)
• Rolf Quagebeur (directeur Argos)
• Filiep Tacq (grafisch ontwerper)
• Sophie Nys (LUCA)
• Nicolas Provost (filmmaker)

Onderzoekseenheid: Image

Looptijd: 2016 - 2021