Vier piano's

Programma:

• Bedric Smetana – Ouverture to the Bartered Bride (arr. voor 4 piano’s van Marcus Kretzer)
• Bedric Smetana – Memories of Pilsen (arr. voor 4 piano’s van Jiří Gemrot)
• Bedric Smetana - Triumphal Symphony in E major, Op. 6, Scherzo (versie voor 4 piano’s van de componist)
• Bedric Smetana – Richard III, symphonic poem (versie voor 4 piano’s van de componist)
• Darius Milhaud – Paris, suite voor 4 piano’s
• Werner Genuit – Pieces for 4 piano’s
• Maurice Ravel – Bolero (arr. voor 4 piano’s van Werner Genuit)
• Creaties voor 4 piano's van compositiestudenten LUCA School of Arts

De Tsjechische componist Bedřich Smetana (1824-1884) ging tegen het advies van zijn ouders in muziek studeren aan het Conservatorium van Praag. Nadien kreeg hij achtereenvolgens werk als muziekleraar bij een rijke familie en als docent en dirigent in Zweden, waar hij zich vanaf 1856 voor tien jaar vestigde. Terug in Tsjechië werd hij dirigent van het Nationale Theater, waar hij zich vooral toelegde op de uitvoeringen van Tsjechische opera’s. Nadat hij een Syfilisbesmetting opliep werd Smetana doof.

The Bartered Bride is een komische opera, waarvan het verhaal zich afspeelt in een Tsjechisch dorpje. Twee geliefden nemen het op tegen hun bemoeizieke ouders en het door hen ingeschakelde relatiebureau. Uiteindelijk overwint de liefde. Hoewel de opera aanvankelijk op weinig succes kon rekenen, werd ze later ontzettend populair. Meer nog, Smetana wist er het nationaal muzikaal bewustzijn mee aan te wakkeren. Hij was de eerste componist die een duidelijk Tsjechisch signatuur aan zijn muziek meegaf en die Tsjechische thematiek verwerkte in zijn opera’s. Ook in The Bartered Bride wist hij die Tsjechische dansritmes en volksmelodieën te integreren. Zijn invloed op Dvorák en Janácek was onmiskenbaar.

Smetana schreef zijn Triumphal Symphony in E major (1854) naar aanleiding van de verwachte troonsbestijging van keizer Franz Josef, een kroning die helaas nooit heeft plaatsgevonden. Het derde deel, of Scherzo, wordt vaak als een op zich staand werk uitgevoerd, los van de keizerlijke thematiek die met de symfonie gepaard gaat. Het scherzo is fris en opzwepend, bij momenten ook jeugdig naïef.

Heel anders is zijn symfonisch gedicht Richard III, genoemd naar het  gelijknamige werk van William Shakespeare. De politieke invloeden zijn duidelijk: Richard van Gloucester aast op de troon en gaat daarbij geweld niet uit de weg. Wie hem daarbij voor de voeten loopt, zal het duur bekopen. Richard III wordt afgebeeld als een niets ontziend, narcistisch man. Uiteindelijk wordt hij – onder meer ook geplaagd door de geesten van al wie hij vermoordde in zijn strijd om de macht – door Henry Tudor verslagen.

Darius Milhaud (1892-1974) ontvluchtte Frankrijk nog voor tweede Wereldoorlog goed en wel losbarstte en trok naar de Verenigde Staten waar hij tot 1948 les gaf aan het Mills College in Oakland. Paris Suite kwam tot stand kort na zijn terugkomst in Frankrijk en ze getuigt van de hernieuwde kijk die Milhaud had op de stad en haar bezienswaardigheden. De suite ademt levensvreugde en geluk. Hoogtepunt is toch wel het laatste deel, “Eiffeltoren”, waarin de muziek net als de gelijknamige toren tot een verticale climax weet te komen. Meervoudige octaven creëren als het ware de verschillende verdiepingen. De muziek brengt de toren tot leven.

De Duitse pianist en componist Werner Genuit (1937-1997), die eerst een bakkersopleiding genoot, studeerde piano aan de Nordwestdeutsche Musikakademie. Als concertpianist reisde hij met tal van orkesten de wereld rond. Tussen 1970 en 1982 had hij achtereenvolgens een aanstelling als docent aan de Hochschule für Musik Detmold en aan de Hochschule für Musik Karlsruhe.

Een begrip in de muziekgeschiedenis is de Bolero (1928) van Maurice Ravel (1875 – 1937). Ravel schreef het werk voor de Oekraïense balletdanseres Ida Rubenstein. Al meteen na de première in Parijs werd het werk een enorm succes. Tot op heden wordt het uitgevoerd in zijn oorspronkelijke vorm, maar ook in talloze arrangementen. Het verhaal schetst hoe een Spaanse meisje in een herberg op tafel de bolero danst, toegejuicht door de mannen die zich om de tafel hebben geschaard. Uiteindelijk raakt ze in vervoering. Hoewel Ravel zijn bolero (eigenlijk een Spaanse dans in een driekwartsmaat) meer als een studie in instrumentatie beschouwde en het werk an sich niet meer lijkt dan een continue herhaling van twee thema’s en een vast ritme bij de kleine trom, is het juist die eenvoud die een spanning weet op te roepen die naar het einde toe tot een ware climax weet te komen.